İstanbul'un Kurtuluşu: 101 Yıl Önceki Tarihi Anma

Birinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinin ardından, İtilaf Devletleri 30 Ekim 1918'de imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması ile birlikte, 13 Kasım 1918'de İstanbul'u işgal etmeye başladı. Bu tarih, Osmanlı Devleti'nin işgal altına alınması sürecinin başlangıcıdır ve bu işgal yaklaşık 4 yıl 10 ay 23 gün sürdü.

İşgalin Başlangıcı ve Resmi Süreç

İlk adım olarak İtilaf Devletleri'nin donanması Haydarpaşa önlerine demirledi. İşgal, Mustafa Kemal Paşa'nın önderliğindeki Kurtuluş Savaşı'nın ateşini yaktığı dönemle birlikte 16 Mart 1920'de resmi hale geldi. Mustafa Kemal'in bu dönemdeki tarihi sözü, "Geldikleri gibi giderler!" işgalin sona ereceğine dair inancını belgeliyordu.

Tarihsel Zorluklar ve Stratejik Hamleler

İstanbul işgal altındayken Türk Ordusu'nun İzmir'e girmesi, Fahrettin Paşa komutasındaki 5. Süvari Kolordusu'nun ilerleyişiyle İtilaf kuvvetlerinin geri çekilmesine neden oldu. İngiliz birlikleri, General Harington’un emri doğrultusunda Çanakkale’yi savunmaya geçerek bir direniş sergiledi.

Lozan Antlaşması ve Kurtuluşun Başlangıcı

İstanbul'un kurtuluş yönünde atılan adımlar, 24 Temmuz 1923'te imzalanan Lozan Barış Antlaşması ile hız kazandı. 23 Ağustos 1923'te İtilaf kuvvetleri İstanbul’dan ayrılırken, Türk bayrağı Dolmabahçe Sarayı önünde selamlandı. 6 Ekim 1923'te ise İstanbul resmi olarak yeniden Türk topraklarına katıldı.

Akademik Değerlendirmeler

Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Tarih Bölümü Başkanı Prof. Dr. Hasip Saygılı, İstanbul'un işgali sürecinin Türk halkı üzerinde derin izler bıraktığını belirtti. Saygılı, işgalin, Türklerin siyasi varlığını hedef alan bir meydan okuma olduğunu söyledi. İşgal sebepleri arasında, İstanbul'un devletin merkezi olması ve tarihi bir mirasa sahip olması ön plana çıkıyor.

Kurtuluş Günündeki Duygular ve Kutlamalar

İstanbul'un kurtuluşunun ardından, ordunun başındaki komutanların Ayasofya'ya giderek bu önemli günü kutladıkları bilgisi de kaydedilmiştir. Prof. Dr. Saygılı, İstanbul'un yeniden Türk hakimiyetine geçişinin 20. yüzyıl açısından değerlendirildiğinde son derece önemli olduğunu vurguladı.

Bu tarihi olay, milli mücadele ruhunun ve Türk milletinin bağımsızlık iradesinin sembolü olmuştur ve bugün de coşkuyla anılmaktadır. İstanbul'un düşman işgalinden kurtuluşu, uluslararası alanda Türk varlığının tescili anlamına gelmektedir.

Birinci Dünya Savaşı'nın ardından İtilaf Devletlerinin, 30 Ekim 1918'de imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması'na dayanarak 13 Kasım 1918'de Haydarpaşa önlerine donanmalarını demirleyerek işgal ettikleri İstanbul, yaklaşık 4 yıl 10 ay 23 gün süren esaretin ardından 101 yıl önce bugün özgürlüğüne kavuştu. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi (FSMVÜ) Tarih Bölüm Başkanı Prof. Dr. Hasip Saygılı, AA muhabirine işgal döneminde yaşananlar ve İstanbul'un yeniden Türk hakimiyetine girmesine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.